ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับโรคอ้วนและความเสี่ยงด้านสุขภาพ

15 กุมภาพันธ์ 2567

นายแพทย์ ศาสตรา ทัพศาสตร์

          แอนนา ครูวัย 35 ปี อาศัยอยู่ในมหานครกรุงเทพฯ เธอได้พบว่าตัวเองอยู่ตรงทางแยกที่ต้องตัดสินใจ เป็นเวลาหลายปีที่เธอต้องต่อสู้เอาชนะโรคอ้วน ซึ่งเป็นโรคที่ดำเนินอย่างช้าๆ ครอบงำชีวิตของเธอโดยไม่รู้ตัว แม้เธอจะรักงานที่เธอทำอย่างกระตือรือร้นและเต็มไปด้วยพลังอยู่เสมอ แต่แอนนาก็รู้สึกว่าน้ำหนักของเธอเป็นอุปสรรคที่ขัดขวางไม่ให้เธอมีความสุขกับชีวิตอย่างแท้จริง

          การเดินทางของเธอไปกับเพื่อนอันไม่พึ่งประสงค์ “โรคอ้วน” ไม่ใช่แค่เรื่องรูปร่างที่ดีหรือเสื้อผ้าที่มีไซส์ให้เลือกเท่านั้น แต่ยังต้องไปเสี่ยงกับเรื่องสุขภาพอีกบานเบอะ ไม่ว่าจะเป็น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน และโรคหัวใจ ตอนที่เธออ่านบทความเกี่ยวกับเรื่องพวกนี้ มันไม่ใช่ความคิดแต่มันคือความจริงที่กำลังคุกคามชีวิตของเธอ ความเสี่ยงต่อโรคเมตาบอลิซึม ซึ่งเป็นกลุ่มอาการต่างๆ เช่น ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น น้ำตาลในเลือดสูง ไขมันในร่างกายส่วนเกินบริเวณเอว และระดับคอเลสเตอรอลที่ผิดปกติ โอกาสเป็นโรคนี้สูงเป็นพิเศษสำหรับแอนนาเนื่องจากน้ำหนักที่มากเกินไปของเธอ ถ้าชีวิตของเธอควรจะกังวลเรื่องอะไรสักเรื่องนึง คงมีแค่เรื่องนี้

          เธอนึกถึงเมื่อตอนที่เธอถูกเรียกแล้วต้องวิ่งตามนักเรียนให้ทัน เธอพบว่าตัวเองหายใจไม่ออกและพยายามดิ้นรนเพื่อตามให้ทันนักเรียนของเธอก่อนเขาจะเป็นอันตราย คืนนั้นเธอนอนอยู่บนเตียง คิดถึงเรื่องที่เธอได้รู้มา เช่น โรคอ้วนส่งผลภาระต่อการทำงานของหัวใจ และความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสุขภาพร้ายแรง เธอนึกถึงข้อความที่เธอติดไว้ที่หน้าห้องพักครูของเธอ “Life is short, don’t make it shorter” เธอหัวเราะเบาๆ บนเตียง “น่าขำที่ตอนนี้เหมือนฉันกำลังลดอายุขัยของตัวเองด้วยการไม่ทำอะไรเลย”

          ด้วยความมุ่งมั่นที่จะเปลี่ยนแปลง แอนนาจึงเริ่มค้นห้าเกี่ยวกับโรคอ้วนและผลกระทบที่มีต่อสุขภาพให้ลึกซึ้งมากขึ้น เธอได้รู้จักเกี่ยวกับดัชนีมวลกาย (BMI) และวิธีการใช้เพื่อจัดหมวดหมู่น้ำหนัก เมื่อค่าดัชนีมวลกายอยู่ในช่วงโรคอ้วน แอนนาจึงรู้ว่าเธอต้องทำอะไรสักอย่าง น้ำหนักส่วนเกินอาจนำไปสู่การดื้ออินซูลินได้อย่างไร และเนื้อเยื่อไขมันในร่างกายของเธอไม่ได้เป็นเพียงการกักเก็บความเชื่องช้าของเธอเท่านั้น แต่ยังเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดการอักเสบและความไม่สมดุลของฮอร์โมนอีกด้วย

          โรคอ้วนเป็นโรคที่มีหลายแง่มุมโดยมีปัจจัยทางพันธุกรรม สภาพแวดล้อม และจิตวิทยา เธอรู้อะไรมากขึ้นยิ่งทำให้รู้สึกทั้งโล่งใจและเลิกตำหนิตนเอง อีกทั้งตระหนักถึงความสำคัญ

          การค้นหาข้อมูลของแอนนาทำให้เธอได้รู้จักวิธีการลดน้ำหนักต่างๆ ตั้งแต่การควบคุมอาหารและการออกกำลังกาย ไปจนถึงวิธีการทางการแพทย์ เธอได้เรียนรู้เกี่ยวกับความสำคัญของอาหารที่สมดุลซึ่งอุดมไปด้วยผักผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี และโปรตีนไร้ไขมัน เธอพบว่าการออกกำลังกายไม่เพียงแต่มีความสำคัญต่อการลดน้ำหนักเท่านั้น แต่ยังดีต่อสุขภาพโดยรวมด้วย ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงของโรคเรื้อรังที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วน

          ขณะที่แอนนาปะติดปะต่อแผนของเธอ เธอก็รู้จักกับการผ่าตัดกระเพาะอาหารโดยใช้กล้องส่องกล้อง (laparoscopic sleeve gastrectomy) ซึ่งเป็นขั้นตอนที่ดูเหมือนมีประสิทธิภาพและมีการยุ่งเกี่ยวกับอวัยวะข้างเคียงน้อยที่สุด เรื่องการผ่าตัดนั้นดูน่ากลัว แต่ประโยชน์ที่ได้รับ เช่น การลดน้ำหนักอย่างมีนัยสำคัญ ภาวะที่เกี่ยวข้องกับโรคอ้วนดีขึ้น และแม้กระทั่งการบรรเทาโรคเบาหวานประเภท 2 ก็เป็นสิ่งที่น่าสนใจ

          ด้วยความกลัวและความหวังที่ปะปนกัน แอนนาจึงตัดสินใจก้าวแรก เธอนัดหมายกับศัลยแพทย์ลดความอ้วนเพื่อพูดคุยเกี่ยวกับทางเลือกของเธอ และให้แพทย์ช่วยพิจารณาว่าเธอเหมาะสมจะรับการผ่าตัดหรือไม่ ขณะที่เธอเตรียมการนัดหมาย เธอกังวลเกี่ยวกับความคิดเรื่องการผ่าตัด แต่ก็ยังตื่นเต้นกับโอกาสที่จะมีการเปลี่ยนแปลงชีวิตไปในทางที่ดีขึ้น

บทความโดย

อ่านข้อมูลเพิ่มเติม
นพ. ศาสตรา ทัพศาสตร์
ความชำนาญ : แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาศัลยศาสตร์ทั่วไป