แพ็คเกจที่เกี่ยวข้อง
ไม่พบข้อมูล
วิธีรักษาข้อเข่าเสื่อมแบบไม่ต้องผ่าตัด
14 กุมภาพันธ์ 2567
นายแพทย์ ศาสตรา ทัพศาสตร์
วิธีรักษาข้อเข่าเสื่อมแบบไม่ต้องผ่าตัด
เบื้องต้นแพทย์ มักจะเลือกใช้วิธีที่ไม่ต้องผ่าตัดก่อนเสมอ โดยเฉพาะในรายที่อาการเพิ่งเริ่มต้น อาการเจ็บยังเป็นๆ หาย ๆ ยังไม่ได้เจ็บเรื้อรังต่อเนื่องเกินกว่า 3-6 เดือน การใช้งานในชีวิตประจำวันยังพอทำได้ และผล x ray อยู่ในระดับ1-2 วิธีรักษาแบบไม่ต้องผ่าตัดแต่ละวิธีจะมีข้อเด่นข้อด้อย ที่ควรใช้เป็นข้อมูลในการเลือกรักษาให้เหมาะกับแต่ละคน เริ่มต้นจากการรักษาที่ง่าย ได้ผลดี และไม่ต้องลงทุนหรือเจ็บตัวก่อน ดังนี้
- การให้ความรู้และการบริหาร
แต่ในความเป็นจริงแล้ว ถ้าผู้ป่วยมีความรู้เรื่องข้อเข่าเสื่อมยิ่งเร็วยิ่งดี โดยเฉพาะคนที่ยังไม่เป็นข้อเข่าเสื่อมหรือเพิ่งเป็นระยะแรก จะมีประโยชน์มากเพราะอย่างที่เราทราบดีว่าข้อเข่าเสื่อมคือกระดูกอ่อนผิวข้อเข่าสึกหายไป จากน้อยไปหามากที่สุดคือไม่เหลือกระดูกอ่อนรองรับน้ำหนักเลย กระดูกอ่อนของเรามีเพียงชุดเดียวไม่สามารถสร้างกระดูกอ่อนที่สมบูรณ์ขึ้นใหม่ได้เลย ดังนั้นหากมีความเสียหายของกระดูกอ่อนไปแล้วรอยโรคนั้นจะไม่กลับมาปกติอีกเลย
ดังนั้นการป้องกันจึงเป็นสิ่งที่ดีที่สุด เพื่อไม่ให้เข่าเสื่อมไปจนถึงระยะที่ 4 (ระยะรุนแรง) เพราะเมื่อถึงระยะนี้แล้วความรู้ที่ควรจะมีคงต้องเป็นเรื่องการผ่าตัดรักษามากกว่าการบริหาร ทานยา หรือฉีดยา ซึ่งไม่สามารถรักษาข้อเข่าเสื่อมระยะที่ 4 ให้กลับมาปกติได้
ความรู้เรื่องแรกสำหรับผู้ที่มีเข่าเสื่อมทุกระยะควรรู้คือ ปัจจัยที่ทำให้เกิดข้อเข่าที่เสื่อมเป็นมากขึ้น ปัจจัยสำคัญคือ น้ำหนักตัวและกิจกรรมในชีวิตประจำวัน ถ้าสามารถลดน้ำหนักลงได้ โดยเฉพาะในระดับตั้งแต่ 5 kg ขึ้นไปจะทำให้อาการเจ็บลดลงได้ชัดเจน หากใครที่มีน้ำหนักเหมาะสมอยู่แล้วคงข้ามข้อนี้ไปได้ ส่วนเรื่องการใช้งานของเข่าที่ควรลดลงคือ การลงน้ำหนักและการงอเข่าในขณะเดียวกัน เพราะเมื่อทำท่านี้ จะทำให้กระดูกอ่อนที่ข้อเข่าเสียดสีรุนแรง เอ็นและเยื่อหุ้มข้อตึง เกร็ง นำมาซึ่งความ เจ็บ ตึงท่าที่ว่าตัวอย่างเช่น เดินขึ้นลงบันได นั่งย่อยอง ขัดสมาธิหรือพับเพียบ
รวมถึงการเดินวิ่งเป็นระยะไกลๆ ส่วนการเล่นกีฬาปะทะ หรือกีฬาที่ต้องกระแทกและขยับเข่ารวดเร็ว รุนแรง เช่น แบตมินตัน ฟุตบอล บาสเกตบอลก็ควรหลีกเลี่ยงโดยเฉพาะเมื่อตรวจพบว่ามีข้อเข่าเสื่อมแล้ว หรือปรับเปลี่ยนไปเล่นกีฬาอื่นๆ ให้เหมาะสม
แม้จะห้ามเล่นกีฬาบางประเภทเพื่อดูแลข้อเข่า แต่ก็ต้องมีการรบริหารข้อเข่าบ้าง หรือ การออกกำลังกายบางประเภทที่จะเสริมสร้างความแข็งแรง คงความมั่นคง และองศาการงอเหยียดเข่าเอาไว้ นอกจากไม่เกิดโทษแล้วยังมีประโยชน์ต่อข้อเข่าที่ยังไม่เสื่อม หรือเพิ่งเริ่มเสื่อม ในแง่การคงองศาการงอเหยียดเข่าไม่ให้มีข้อติด และการเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และเส้นเอ็นรอบๆข้อเข่าทำให้ลดการกระแทกของกระดูกอ่อนขณะใช้งาน เป็นการป้องกันข้อเสื่อมที่มีประสิทธิภาพอีกวิธีหนึ่ง ทีเดียว
- การใช้ยาทานและยาภายนอก
SYSADOA (Symptomatic slow acting drugs for osteoarthritis) ส่วนใหญ่มีส่วนประกอบของ กลูโคซามีน
( Glucosamin ) คอนดรอยติน ( condroidtin ) หรือ ไดอะซีลีน ( Diacerein )
แต่การป้องกันจะไม่ได้ผลดีเท่ากับการป้องกันดังที่กล่าวในข้อที่ 1 และการทานยาทั้งหมดนี้ไม่ได้ทำให้เกิดการสร้างกระดูกอ่อนที่สมบูรณ์ขึ้นมาทดแทนส่วนที่ถูกทำลายไปแล้ว ทั้งหมดเป็นเพียงสารอาหารบำรุงผิวข้อที่เหลืออยู่ให้มีคุณภาพที่ดีขึ้นเท่านั้น แต่หากได้ใช้ร่วมกับคำแนะนำในข้อที่ 1 แล้วก็น่าจะช่วยเสริมกันในการป้องกันไม่ให้ข้อเข่าที่เหลือเสื่อมอย่างรวดเร็วได้
ในเรื่องของยาทา หรือ พ่นภายนอกนั้นไม่ได้รักษาข้อเข่าภายในโดยตรง เป็นเพียงยาที่ช่วยลดหรือบดบังอาการปวด อักเสบ ร้อนที่บริเวณชั้นนอกของเข่าเท่านั้น แต่ข้อดีคือปลอดภัยใช้ได้ บ่อยไม่ค่อยมีผลข้างเคียง
ส่วนการใช้ยาที่เน้นในการรักษาอาการ มักจะเป็นการรักษาอาการปวด บวม แดง ร้อน หรือการอักเสบนั่นเอง
ซึ่งการอักเสบเป็นผลจากกระดูกอ่อนผิวข้อมีการสึก เป็นแผลที่กระดูกอ่อนหรือลึกถึงชั้นกระดูกข้างใต้ อาจทำให้มีน้ำในข้อเข่ามากผิดปกติ ดังนั้นยาส่วนใหญ่จึงเป็นยาลดปวดและลดอักเสบซึ่งมีหลากหลายให้เลือก มีความแตกต่างกันไม่มาก การเลือกใช้โดยหลักคร่าวๆ คือ เมื่อมีอาการปวด ทานยาลดปวด มีทั้งยากลุ่ม Paracetamol เป็นอันดับแรก หากไม่ตอบสนองจึงเริ่มใช้ยาลดปวดกลุ่ม opioid ส่วนยาลดการอักเสบนั้นใช้ร่วมกันกับยาแก้ปวดได้ นอกจากลดปวด แล้วยังลดบวม แดง ร้อนในข้อ และไปลดการสร้างน้ำในข้อที่มากเกินไปได้อีกด้วย แต่ยากลุ่มนี้ขอย้ำว่าไม่ได้ทำให้ข้อเสื่อมหายไปนะครับ เป็นเพียงการลดอาการเพื่อให้ลดความทรมานเพียงชั่วคราวเท่านั้น
บทความโดย