นิ่วทอนซิล สาเหตุของกลิ่นปาก

25 สิงหาคม 2563

ใครเคยรู้สึกเหมือนมีก้อนเม็ดเล็ก ๆ ในช่องปาก บ้วนออกมาเป็นก้อนสีเหลืองขนาดเล็ก มีกลิ่นเหม็นบ้าง วันนี้เรามาทำความรู้จักกับ "นิ่วทอนซิล" หรือ "หินปูนต่อมทอนซิล" 
 
ต่อมทอนซิล คืออะไร ?

​​

• ต่อมทอนซิล คือ ต่อมน้ำเหลืองต่อมหนึ่งในร่างกาย ที่อยู่บริเวณด้านข้างของคอหอย โดยสามารถมองเห็นได้ชัดเมื่ออ้าปาก (บางคนถ้าลิ้นมีขนาดใหญ่ อาจต้องอาศัยไม้กดลิ้นจึงจะมองเห็น)
• ต่อมทอนซิลเป็นต่อมน้ำเหลืองที่ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันเล็กน้อย (เหมือนทหารประจำป้อมเล็ก ๆ) แต่ไม่ได้มีความสำคัญมากนัก เนื่องจากร่างกายคนเรามีต่อมน้ำเหลืองอีกมากมายนับ 500-600 ต่อม
• ขนาดของต่อมทอนซิล แต่ละคนมีขนาดไม่เท่ากัน บางคนมีขนาดเล็กๆ หลบอยู่ข้างคอหอยจนแทบมองไม่เห็น แต่บางคนที่เป็นหวัด หรือคออักเสบบ่อยๆ จะมีขนาดใหญ่ จนมองเห็นได้ชัดเจนได้ชัดเมื่ออ่าปาก
• ลักษณะของต่อมนี้ แต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนเป็นก้อนกลมเนียนๆ แต่บางคนมีซอกหลืบบนผิวของต่อม (Tonsillar crypts) จนเป็นที่สะสมของเศษอาหารและตะกอนน้ำลายได้

นิ่วทอนซิล เกิดจากอะไร ?
เกิดจากการที่มีเศษอาหาร หรือตะกอนน้ำลาย เข้าไปสะสมในซอกหลืบของต่อมทอนซิล ต่อมาเกิดการย่อยสลายโดยแบคทีเรียในช่องปาก สร้างเอนไซม์มาย่อยและสังเคราะห์เป็นแก็สไข่เน่าเกิดขึ้น จนเป็นก้อนสีเหลืองๆ และมีกลิ่นเหม็น
 
อาการของนิ่วทอนซิล

• รู้สึกเหมือนมีอะไรติด ๆ ในคอคล้ายก้างติดคอ
• มีกลิ่นปาก ถึงแม้ดูแลสุขภาพในช่องปากอย่างดีแล้ว
• เจ็บคอเรื้อรัง
• มีก้อนเม็ดสีเหลืองหลุดออกมาในปาก
• สังเกตก้อนขาว ๆ ที่ต่อมทอนซิลเมื่ออ้าปาก

อันตรายหรือไม่ ?
นิ่วทอนซิล ไม่ได้ก่อให้เกิดโรคที่ร้ายแรง เพียงแต่ทำให้ส่งผลต่อการใช้ชีวิตได้ เช่น มีกลิ่นปาก เสียบุคลิกภาพ เจ็บคอเรื้อรัง หรือคออักเสบเรื้อรังได้
 
การรักษา นิ่วทอนซิล
1. รักษาโดยไม่ต้องผ่าตัด เช่น

• การกลั้วคอ ด้วยน้ำเกลือ หรือ น้ำผสมผงเบคกิ้งโซดา

การกลั้วคอแรงๆอาจช่วยทำให้นิ่วทอนซิลหลุดออกมาได้เอง โดยควรรักษาความสะอาดภายในช่องปากโดยการแปรงฟัน และกลั้วคอทุกครั้งหลังรับประทานอาหาร

• การนำนิ่วทอนซิลออกด้วยตนเอง

ใช้ไม้พันสำลี ค่อยๆกดไล่บวิเวณด้านข้างต่อม (ด้วยความระมัดระวัง) ช่วยให้ก้อนนิ่วหลุดออกมาได้ หลีกเลี่ยงการใช้วัสดุแหลมคมเด็ดขาด เพราะจะทำให้เกิดการบาดเจ็บ หรือเลือดออกได้

2. รักษาโดยการผ่าตัด

• การผ่าตัดต่อมทอนซิล

ในกรณีที่มีปัญหานิ่วทอนซิล ทำให้เกิดกลิ่นปากอย่างมาก หรือทำให้มีอาการเจ็บคอเรื้อรัง ก็เป็นข้อบ่งชี้หนึ่งใน การผ่าตัดต่อมทอนซิลออก (Tonsillectomy) ซึ่งเป็นวิธีที่ทำให้อาการนี้หายขาดแน่นอน ไม่กลับมาเป็นซ้ำ ซึ่งมีการศึกษายืนยันแล้ว ว่าการผ่าตัดต่อมทอนซิลไม่มีผลต่อภูมิคุ้มกันของร่างกาย ไม่ได้ทำให้ร่างกายอ่อนแอลงแต่อย่างใด

• การผ่าตัดอื่นๆ

ในปัจจุบันมีการผ่าตัดอื่นๆ เพื่อลดร่องหลืบในต่อมทอนซิล เช่น การใช้เลเซอร์หรืออุปกรณ์อื่นๆ แต่ยังมีใช้น้อย และมีโอกาสกลับมาเป็นนิ่วทอนซิลซ้ำได้
 

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม