อาการหลงเหลือหลังติดโควิด-19
13 พฤษภาคม 2565
ภาวะ “ลองโควิด” ( Long COVID) หรือ Post COVID syndrome เป็นภาวะหรืออาการที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยโควิด-19 หลังจากได้รับเชื้อนาน 4 สัปดาห์ไปจนถึง 12 สัปดาห์ขึ้นไป ซึ่งอาการที่พบมีหลากหลายและแตกต่างกัน โดยส่วนใหญ่มักพบในผู้ป่วยโควิด-19 ที่เชื้อลงปอดและมีโรคเรื้อรังร่วมด้วย ปัจจุบันภาวะ“ลองโควิด” ( Long COVID) หรือ Post COVID syndrome ยังไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด อาจเกิดจากการที่ภูมิคุ้มกันของร่างกายลดลง ผลข้างเคียงจากการใช้ยา หรือเกิดจากผลข้างเคียงในด้านของการรักษาที่ต้องนอนโรงพยาบาลเป็นเวลานาน เป็นต้น โดยอัตราการเกิดลองโควิด จะอยู่ที่ประมาณ 40-80% (จากรายงานทั่วโลก) ซึ่งอาการที่พบมีหลากหลายและแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ส่งผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจของผู้ที่หายจากโควิด-19 ทั้งระยะสั้นและระยะยาว การหมั่นสังเกตความผิดปกติของตนเองหลังหายจากโควิด-19 เป็นเรื่องสำคัญ แพทย์จึงแนะนำให้สังเกตตัวเองอย่างละเอียด ประเมินร่างกายตนเองอยู่เสมอ และฟื้นฟูร่างกายอย่างถูกต้อง ดังนั้นหากมีอาการต้องรีบพบแพทย์โดยเร็ว อย่าปล่อยทิ้งไว้จนรุนแรงและเรื้อรัง ย่อมช่วยให้รักษาได้ทันท่วงที นอกจากนี้การตรวจร่างกายเป็นประจำตามคำแนะนำของแพทย์จะช่วยให้รู้ทันความผิดปกติที่เกิดขึ้นและดูแลตนเองได้อย่างเหมาะสม
จากการสำรวจผลกระทบระยะยาวต่อสุขภาพของผู้ที่เคยป่วยเป็นโควิด-19 ของกรมการแพทย์ เมื่อวันที่ 11เมษายน 2565 ระบุอาการที่มักพบได้บ่อย ดังนี้
- ระบบทางเดินหายใจ พบได้ 44.38% ได้แก่ หอบเหนื่อย ไอเรื้อรัง
- ระบบทางจิตใจ พบได้ 32.1% ได้แก่ นอนไม่หลับ วิตกกังวล ซึมเศร้า
- ระบบประสาท พบได้ 27.33% ได้แก่ อ่อนแรงเฉพาะที่เฉียบพลัน ปวดศีรษะ มึนศีรษะ หลงลืม กล้ามเนื้อลีบ
- ระบบทั่วไป พบได้ 23.41% ได้แก่ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดตามข้อ
- ระบบหัวใจและหลอดเลือด พบได้ 22.86% ได้แก่ เจ็บหน้าอก ใจสั่น
- ระบบผิวหนัง พบได้ 22.8% ได้แก่ ผมร่วง ผื่นแพ้
ใครบ้างที่มีความเสี่ยงภาวะ “ลองโควิด” ( Long COVID)
- กลุ่มผู้สูงอายุ
- ผู้ที่มีโรคประจำตัวเรื้อรังอื่นๆร่วมด้วย เช่น โรคหอบหืด, โรคตับ, ความดันโลหิตสูง, ไตวายเรื้อรัง, โรคเบาหวาน, โรคหัวใจ และมะเร็ง เป็นต้น
- ผู้ที่เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลเป็นเวลานาน
- ผู้ที่มีน้ำหนักเกินกว่ามาตรฐาน ระดับดัชนีมวลกาย (Body mass index) หรือ BMI ตั้งแต่ 25 ขึ้นไป
- ผู้ที่มีอาการรุนแรงขณะติดเชื้อ หรือมีอาการปอดอักเสบจากการติดเชื้อโควิด
- ผู้ที่มีระบบภูมิคุ้มกันต่ำ
- ผู้ป่วยที่มีอาการไม่หนัก หรือผู้ป่วยติดเชื้อที่ไม่แสดงอาการ ก็สามารถมีโอกาสเกิดอาการ Long COVID ได้
สัญญาณเตือนภาวะ “ลองโควิด” ( Long COVID)
- ไข้กลับมาใหม่ทั้งที่เคยหายไปแล้ว
- หายใจไม่ทัน หายใจไม่สะดวก หายใจเจ็บหน้าอก
- เหนื่อยง่ายมากขึ้น ไม่สามารถทำกิจกรรมที่เคยทำได้นานๆ
- เล่นกีฬาที่ต้องใช้แรงนานๆ ไม่ได้ ที่เคยทำอยู่เดิมไม่ได้ ทำกิจกรรมเดิมไม่ได้
- มีอาการไอเรื้อรัง
- ปวดเมื่อยตามตัว ปวดตามข้อ กล้ามเนื้อไม่มีแรง
- การรับรสและได้กลิ่นผิดปกติ
- ปวดศีรษะ มึนศีรษะ
- นอนไม่หลับ
- ความจำไม่ดี ไม่มีสมาธิ
- มีภาวะวิตกกังวล ซึมเศร้า เครียด
- ใจสั่น แน่นหน้าอก
- ท้องเสีย ท้องอืด
- ประจำเดือนมาไม่ปกติ
- ผมร่วง
- ผื่นแพ้
การปฏิบัติตัวเมื่อหายจากโควิด-19
- รับประทานให้ครบ 5หมู่ และปรุงสุกเสมอ
- นอนหลับ พักผ่อนให้เพียงพอ
- ดูแลที่พักอาศัยให้ให้สะอาดเสมอ
- หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนักๆ
- ฝึกการหายใจ เพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพปอด
- ควรได้รับวัคซีนกระตุ้นภูมิคุ้มกัน (ภายใต้คำแนะนำของแพทย์และกระทรวงสาธารณสุข)
- ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพ เพื่อตรวจดูความแข็งแรงของร่างกาย พบแพทย์เพื่อประเมินร่างกาย และวางแผนฟื้นฟูที่ถูกต้อง
อย่างไรก็ตาม อาการผิดปกติดังกล่าวส่วนใหญ่หายได้เอง หากผู้ป่วยมีอาการต่อเนื่องนานกว่า 2 เดือน ควรพบแพทย์ที่โรงพยาบาลใกล้บ้าน เข้ารับการตรวจสุขภาพ เพื่อตรวจดูความแข็งแรงของร่างกาย พบแพทย์เพื่อประเมินร่างกาย และวางแผนฟื้นฟูที่ถูกต้อง
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ : แผนกอายุรกรรม / ศูนย์สุขภาพดี
โทร. 02-408-0101 , 02-408-0123
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
